Γράμμα από την Κοπεγχάγη

Η Ελληνοδανέζα Κατερίνα Τσαλαπάτη μιλάει για την εμπειρία τού να ζεις στην «πράσινη πρωτεύουσα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όσο κι αν μοιάζει αδιανόητο σε έναν κάτοικο της Αθήνας, η 40χρονη Ελληνοδανέζα αρχαιολόγος Κατερίνα Τσαλαπάτη, που ζει 20 χρόνια στην πρωτεύουσα ms Δανία, δεν έχει κανένα παράπονο από την πόλη της. Δεν είναι τυχαίο – η Κοπεγχάγη αναδείχθηκε φέτος από μια ομάδα εμπειρογνωμόνων σε θέματα περιβάλλοντος «πράσινη πρωτεύουσα» της Ε.Ε. Το βραβείο απονέμεται σε μια ευρωπαϊκή πόλη που έχει επιδείξει εξαιρετική πορεία στην επίτευξη υψηλών περιβαλλοντικών προτύπων και έχει δεσμευτεί ως προς κάποιους διαρκείς και φιλόδοξους στόχουςγια το μέλλον. Και ποια καλύτερη από την Κοπεγχάγη; Την πόλη όπου το 55% των κατοίκων κινείται με ποδήλατο, όπου η τηλεθέρμανση καλύπτει το 98% των νοικοκυριών, το 90% των κτιριακών αποβλήτων επαναχρησιμοποιείται, το 96% των κατοίκων ζει σε απόσταση 15 λεπτών με τα πόδια από ένα πάρκο, έχει το καλύτερο μετρά στον κόσμο, εξαιρετικό πολεοδομικό σχεδιασμό και ποιότητα αέρα, αποκαλείται συχνά «βιολογική πόλη», λόγω της μεγάλης κατανάλωσης οργανικών προϊόντων, και έχει μειώσει κατά 24% τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από το 2005 έως το 2012; Και έχει μεγάλα σχέδια και για το μέλλον. Eωs το 2025 σκοπεύει να έχει ουδέτερο ισοζύγιο διοξειδίου του άνθρακα.

Ρωτάω την Κατερίνα πως είναι να ζει κανείς σε μία από τις πιο βιώσιμες πόλεις του πλανήτη. Ξεκινά με ένα παράδειγμα: «Στην περιοχή μου οργανώθηκε φέτος ένα φεστιβάλ δρόμου με τρεις μουσικές σκηνές, μπαρ, φαγητό που κράτησε μέχρι τις δύο το πρωί. Δύο ώρες αργότερα μπορούσεs να πας από κάτω, ήταν τόσο καθαρά. Όχι μόνο γιατί οι οργανωτές φρόντισαν γι’ αυτό, αλλά και γιατί όσοι συμμετείχαν βοήθησαν να μη μείνει πίσω τίποτα. Αυτό είναι το βασικότερο χαρακτηριστικό στη Δανία. Όλα είναι πολύ οργανωμένα και όλοι νιώθουν υπεύθυνοι. Και αυτό συμβαίνει από μικρή ηλικία, σ’ το μαθαίνουν στο σχολείο. Από πέντε χρονών δεν σκέφτεσαι ποτέ γιατί και πως, ξέρεις ότι έτσι γίνεται. Ο πολίτης της Κοπεγχάγης δεν σκέφτεται “πρέπει να κάνω αυτό”, θέλει να το κάνει. Υπάρχει ατομική ευθύνη. Και αυτό, φυσικά, σ’ το εμπνέουν ο δήμος και το κράτος. Σου προσφέρουν τα εργαλεία, είναι εύκολο. Ξυπνάς το πρωί και παίρνεις το ποδήλατό σου, ανακυκλώνει, ψωνίζεις βιολογικά, όπως φοράς τα παπούτσια σου».

Η ίδια πηγαίνει κάθε μέρα στη δουλειά με το ποδήλατό της, όπως και το 70-80% των 1.300 εργαζομένων της εταιρείας όπου δουλεύει. Στο υπόγειο τους προσφέρεται ειδικό παρκινγκ με τρόμπες αέρα για όλους τους τύπους ποδηλάτων και πλυντήριο. Δεν έχει αυτοκίνητο, ούτε καν δίπλωμα οδήγησης, γιατί, όπως λέει, «δεν το χρειάζεται». Οι περισσότερες οικογένειες δεν διαθέτουν Ι.Χ. «Οι άνθρωποι στην Κοπεγχάγη νιώθουν περήφανοι να μην έχουν αυτοκίνητο», λέει. Τα παιδιά μαθαίνουν ποδήλατο στο σχολείο, απ’ όπου παίρνουν δίπλωμα αφού περάσουν εξετάσεις. Πληρώνει 200 – 300 ευρώ το χρόνο για θέρμανση – ποσό ελάχιστο για μια κρύα χώρα όπως η Δανία. Ψωνίζει βιολογικά γιατί, όπως λέει, «μπορεί να είναι λίγο πιο ακριβά, αλλά το άνοιγμα της αγοράς που έχουμε κάνει εδώ και χρόνια, γιατί επιμείναμε να τα ζητάμε, έχει ρίξει τις τιμές και είναι πάντα στις προτεραιότητές μας». Κάνει, όπως και το 80% περίπου των συμπολιτών της, ανακύκλωση με 3 ή 4 κάδους (τρόφιμα, μέταλλο, γυαλί, πλαστικό), ενώ κάθε δημόσιο χώρο τον νιώθει δικό της. «Αν κάποιος πειράξει τα πάρκα μας, θα βγούμε στους δρόμους, το ξέρουν», λέει γελώντας. «Όταν σπούδαζα στην Κρήτη, το 2000, είχα απαυδήσει βλέποντας πόσα πλαστικά μπουκάλια δεν ανακυκλώνονται. Έφτασα μέχρι τον δήμαρχο και του πρότεινα να ξεκινήσει ανακύκλωση και να φροντίσει τα υπολείμματα τροφών από τα πανεπιστημιακά κυλικεία να πηγαίνουν στα χοιροτροφεία του Ρεθύμνου. Με κοίταξε σαν να ήμουν εξωγήινη…»