Παρ’ ότι αυτό το συγκεκριμένο ζήτημα απασχόλησε τα λαμπρά πνεύματα όλων των εποχών, δεν κατάφερε ποτέ κανένα από αυτά να εκφράσει κατάλληλα την περιδιάβασή του σε αυτά τα πυκνά σκοτάδια του ανθρώπινου νου. Και ενώ οι άνθρωποι δεν ανέχονται να τους αποσπάσει κανείς την περιουσία, και πολεμούν με νύχια και με δόντια όποτε προκύπτει η παραμικρή φιλονικία για τα όρια της γης που τους ανήκει, επιτρέπουν στους άλλους να καταπατούν την ίδια τους τη ζωή για να μην πούμε ότι οι ίδιοι διευκολύνουν αυτούς που τελικά εξουσιάζουν τη ζωή τους.
Και ενώ κανείς δεν επιθυμεί να μοιράσει την περιουσία του, σε πόσους σκορπά την ίδια του τη ζωή ο καθένας μας!Για να διαφυλάξουν τις περιουσίες τους οι άνθρωποι συχνά σφίγγουν απειλητικά τις γροθιές τους, ενώ όταν πρόκειται για την κατασπατάληση του χρόνου τους, του μόνου «πράγματος» για το οποίο αρμόζει να είμαστε φειδωλοί, αποδεικνύονται όσο σπάταλοι μπορούν να είναι. Και θα ήθελα να απευθυνθώ σε κάποιον από τους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους και να πω: «Βλέπω ότι έχεις φτάσει στο απώτατο όριο της ανθρώπινης ζωής, είσαι σχεδόν εκατό χρόνων, ή και παραπάνω. Έλα τώρα, θυμήσου τη ζωή σου και κάνε έναν απολογισμό. Σκέψου πόσο χρόνο έχασες με έναν τοκογλύφο, πόσο με μια ερωμένη, πόσο με ένα αφεντικό, πόσο με έναν πελάτη, πόσο χρόνο έχασες καβγαδίζοντας με τη σύζυγό σου, πόσο τιμωρώντας τους υπηρέτες σου, πόσο τρέχοντας μέσα στην πόλη για τις κοινωνικές υποχρεώσεις. Πρόσθεσε τις ασθένειες που προξένησες στον εαυτό σου με τις ίδιες σου τις πράξεις, πρόσθεσε, επίσης, τον κενό χρόνο, χωρίς να κάνεις τίποτε. Θα διαπιστώσεις ότι τελικά έχεις ζήσει λιγότερο από όσο εσύ υπολογίζεις αριθμητικά.
Γύρνα πίσω με τη μνήμη και αναλογίσου πότε είχες ένα καθορισμένο πλάνο, πόσο λίγες μέρες πέρασες όπως σκόπευες να περάσεις, πότε ήσουν στη διάθεση του εαυτού σου, πότε το πρόσωπό σου είχε μια φυσική έκφραση, πότε ο νους ήταν ατάραχος,τι πέτυχες σε μια τόσο μακρά ζήση, πόσοι σου καταλήστεψαν τη ζωή όταν δεν είχες συνείδηση του τι έχανες, πόσο χρόνο πέρασες σε άνευ λόγου λύπες, σε ανόητες χαρές, σε αχόρταγα πάθη, στη σαγήνη των κοινωνικών συναναστροφών, πόσο λίγος από τον εαυτό σου απέμεινε.Θα αντιληφθείς ότι πεθαίνεις πριν από την ώρα σου!»
Τότε, ποιος ο λόγος για όλα αυτά; Περνάμε τη ζωή μας σαν να πρόκειται να είμαστε ζωντανοί για πάντα. Ποτέ δεν σκέφτηκες πόσο εύθραυστος είσαι,πόσος χρόνος έχει ήδη περάσει χωρίς καν να το παρατηρήσεις.Σκορπίζεις το χρόνο σαν να αντλείς από μια γεμάτη και ανεξάντλητη δεξαμενή, ενώ εν τω μεταξύ η κάθε μέρα που παραχωρείς σε κάποιον ή σε κάτι θα μπορούσε να είναι η τελευταία σου. Έχεις όλους τους φόβους των θνητών και όλες τις επιθυμίες των αθανάτων.
Θα ακούσεις πολλούς να λένε: «Μετά τα πενήντα μου θα έχω ελεύθερο χρόνο, ενώ από τα εξήντα μου και μετά θα απαλλαγώ από την ενασχόλησή μου με τα κοινά». Και τι σου εγγυάται ότι η ζωή σου θα διαρκέσει παραπάνω;Ποιος θα άντεχε να είναι η πορεία της ζωής σου όπως τη σχεδίασες; Δεν ντρέπεσαι να κρατάς για το εαυτό σου μόνο τα απομεινάρια της ζωής και να αφήνεις για τη σοφία μόνο όσο χρόνο δεν αφιερώνεις σε κάποια δουλειά; Πόσο αργά είναι να αρχίζεις να ζεις όταν πρέπει να σταματήσεις να είσαι ζωντανός! Πόσο ανόητα ξεχνάς ότι είσαι θνητός όταν αναβάλλεις τα ωραία σχέδια για τα πενήντα ή τα εξήντα σου, και σκοπεύεις να αρχίσεις τη ζωή σε μια ηλικία που λίγοι έφτασαν!
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Θα δεις ότι οι πιο ισχυροί άνθρωποι και όσοι κατέχουν υψηλά αξιώματα υπαινίσσονται ότι επιθυμούν να έχουν ελεύθερο χρόνο, τον επευφημούν, και τον προτιμούν από όλα τα άλλα καλά που έχουν.Μερικές φορές επιθυμούν, αν αυτό θα μπορούσε να γίνει με ασφάλεια,να αρνηθούν τη δόξα τους. Έτσι, παρ’ ότι τίποτε δεν γίνεται χωρίς σφυροκόπημα ή θρυμματισμό, η Τύχη τους συντρίβεται Ο θεοποιημένος Αύγουστος, στον οποίο οι θεοί έδωσαν περισσότερες χάρες από ό,τι σε οποιονδήποτε άλλο θνητό, δεν έπαψε να προσεύχεται για ξεκούραση και να αναζητά να απαλλαγεί από τις δημόσιες υποθέσεις. Σε κάθε του συζήτηση επέστρεφε σε αυτό το ζήτημα στην προσδοκία του για ελεύθερο χρόνο. Αυτή ήταν η γλυκιά, ακόμη και αν ήταν μάταιη, παρηγοριά με την οποία έκανε ευχάριστους τους κόπους του το ότι μια μέρα θα ζούσε για τον εαυτό του. Σε μια επιστολή προς τη Σύγκλητο, στην οποία υποσχόταν ότι η ξεκούρασή του δεν θα στερείτο αξιοπρέπειας ούτε θα ήταν ανακόλουθη της πρώτης του δόξας, βρήκα τα ακόλουθα λόγια: «Αλλά αυτά τα θέματα αποδεικνύονται καλύτερα στην πράξη και όχι σε υποσχέσεις. Παρά ταύτα, αφού η ευχάριστη πραγματικότητα απέχει ακόμη πολύ, η διακαής μου επιθυμία για ελεύθερο χρόνο με οδήγησε να γεύομαι προκαταβολικά κάποιες από τις χαρές αυτού του χρόνου μέσα από την ευχαρίστηση των λέξεων». Ο ελεύθερος χρόνος φαινόταν κάτι τόσο επιθυμητό που προσδοκούσε νοερά, αφού δεν μπορούσε να το αποκτήσει στην πραγματικότητα. Αυτός, που είδε τα πάντα να εξαρτώνται αποκλειστικά από αυτόν, αυτός που καθόρισε την τύχη ανθρώπων και λαών, σκεφτόταν με περισσότερη χαρά τη μέρα που θα παραμέριζε το μεγαλείο του. Ανακάλυψε ότι όσο γλυκά ήταν αυτά τα καλά που έλαμπαν σε κάθε γη, τόσο πολλές κρυφές έγνοιες αποκάλυπταν. Αναγκασμένος να αναμετριέται στην αρχή με τους συμπατριώτες του, έπειτα με τους συναδέλφους του και τέλος με τους συγγενείς του, αιματοκύλησε στεριές και θάλασσες.
Ακολούθησε το δρόμο της μάχης στη Μακεδονία, τη Σικελία, την Αίγυπτο, τη Συρία και την Ασία και σχεδόν σε όλες τις χώρες, και όταν τα στρατεύματά του είχαν κουραστεί χύνοντας τόσο ρωμαϊκό αίμα, τα οδήγησε σε πολέμους με άλλους λαούς. Όσο έφερνε την ειρήνη στις Αλπικές περιοχές και καθυπέτασσε τους εχθρούς που ξεφύτρωναν στην καρδιά μιας αυτοκρατορίας όπου είχε έρθει η ειρήνη, όσο επέκτεινε τα σύνορά της ακόμη και πέρα από το Ρήνο και τον Ευφράτη και το Δούναβη, στην ίδια τη Ρώμη ο Μουρίνας, ο Καίπιος, ο Λέπιδος, ο Ιγνάτιος και άλλοι ακόνιζαν τα ξίφη τους για να τον σφαγιάσουν. Δεν είχε καλά καλά ξεφύγει από τις μηχανορραφίες αυτών και η ίδια του η κόρη και όλοι οι ευγενείς νέοι που συνδέονταν με αυτή με δεσμούς συγγένειας από μοιχεία σαν να ήταν ιεροί όρκοι, συχνά του αναστάτωσαν τα χαμένα χρόνια και επίσης υπήρξε και ο Παύλος, και για δεύτερη φορά αναγκάστηκε να φοβηθεί μια γυναίκα που είχε συμμαχήσει με κάποιον Αντώνιο. Όταν απέκοψε αυτά τα έλκη μαζί με τα ίδια τα μέλη που τα έφεραν, άλλα αναπτύσσονταν στη θέση τους.
Όπως ακριβώς συμβαίνει σε ένα σώμα, το οποίο αιματώνεται υπερβολικά, έτσι και στη ζωή πάντα παρουσιάζεται κάπου μια ρωγμή.Και έτσι αναζητούσε ελεύθερο χρόνο, ελπίζοντας και πιστεύοντας ότι αυτό θα τον ανακούφιζε από το μόχθο. Αυτό προσευχόταν κάποιος που ο ίδιος ήταν σε θέση να εισακούσει τις προσευχές των ανθρώπων
~ Seneca Lucius Annaeus – Για το Σύντομον του Βίου
Ο Λεύκιος Ανναίος Σενέκας ο Νεώτερος γεννήθηκε το 4 π.Χ. στην Κόρδοβα της Ισπανίας. Υπήρξε ηγετική πνευματική φυσιογνωμία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, υπηρετώντας τη φιλοσοφία, την πολιτική, τη ρητορική και τη δραματουργία. Το 65 μ.Χ. διατάχθηκε να αυτοκτονήσει, έχοντας καταδικαστεί ως συνωμότης. Βάδισε στο θάνατο με αξιοπρέπεια, αναλογιζόμενος τη νηφαλιότητα που οφείλει να διακατέχει όσους πλησιάζουν το τέλος της ζωής τους, όπως την περιγράφει στο παρόν έργο του “Για το σύντομον του βίου”. Είναι ένα κείμενο χαρακτηριστικό για τον λογοτεχνικό τρόπο και τα προκλητικά ερωτήματα που έθετε ο Ρωμαίος φιλόσοφος.
____
by Αντικλείδι , https://antikleidi.com
Συναφές:
Σενέκας – Για το Σύντομον του Βίου
Μην πανικοβάλλεσαι, διάβασε φιλοσοφία
Αισιοδοξία – το ελιξίριο της επιτυχίας και ο κίνδυνος φυγής από την πραγματικότητα
[…] Σενέκας – Για το Σύντομον του Βίου (Νο3) […]