Είπε κανείς πως το κρασί τραγουδιέται αποκλειστικά στα ταβερνάκια, κάτω από το φως του φεγγαριού, καθώς μοσχομυρίζει η γαζία ή αργοσπάει το κύμα στα βράχια της ακτής; Λάθος. Το πλανερό αυτό ποτό έχει δώσει την αφορμή για μουσικές συνθέσεις ευρύτερου βεληνεκούς και σοβαροφανέστερης έμπνευσης από τις γλυκιές καντάδες, τις δεξιοτεχνικές διπλοπεννιές και τα μελίρρυτα, μα τόσο συμπαθητικά, «άσματα» του ελαφρού πενταγράμμου.
Μια περιήγηση στον κόσμο των οπερατικών δημιουργημάτων είναι αρκετή για να αποδειχθεί η υψηλή οινική διεισδυτικότητα. Πάμε, λοιπόν, μαέστρο. Χωρίς κάποια συγκεκριμένη χρονολογική σειρά, χωρίς γεωγραφικές παραμέτρους, χωρίς παρτιτούρα. Έτσι, στην τύχη…
Καβαλερία Ρουστικάνα: μονόπρακτη όπερα γύρω από τον “αγροτικό ιπποτισμό” των κατοίκων στα χωριά της νότιας Ιταλίας τον 19ο αιώνα. Ο συνθέτης, ονόματι Πιέτρο Μασκάνι, βάζει τον ήρωά του, τον Τουρίντου, να προτείνει την Κυριακή του Πάσχα, ενώπιον όλων των συγχωριανών, ένα ποτήρι κρασί στον ήδη υποψιασμένο σύζυγο της ερωμένης του, τον Άλφιο. Η πρόταση, αν και φαινομενικά αθώα, δεν παύει να είναι προκλητική καθώς προέρχεται από τα χείλη του ανθρώπου που έχει ατιμάσει τον σύζυγο. Αυτός αρνείται, λέγοντας ότι το γλυκό πιοτό θα γίνει δηλητήριο στο στόμα του, και καλεί τον Τουρίντου σε μονομαχία. Ο ήρωας διαισθάνεται πως θα πεθάνει, αποχαιρετάει τη μάνα του και βαδίζει προς τον τόπο της μονομαχίας, προφασιζόμενος πως είναι ζαλισμένος από το δυνατό κρασί.
Μάκβεθ: έργο του Τζιουζέπε Βέρντι, βασισμένο στην ομώνυμη τραγωδία του Σαίξπηρ. Εδώ ο πρωταγωνιστής, αφού έχει ήδη ξεκινήσει τα απανωτά φονικά που θα του εξασφαλίσουν, όπως ελπίζει, τη μακροημέρευση στον θρόνο της Σκωτίας, βρίσκεται σε επίσημο δείπνο παρέα με όλους τους ευγενείς, οπότε υψώνει το γεμάτο κρασί ποτήρι του και αποτολμάει μια θρασύτατη πρόποση προς τιμήν του καρδιακού φίλου του Μπάνκο, που μόλις έχει δολοφονηθεί κατ’ εντολή του!
Ελιξήριο του Έρωτα: κωμική όπερα γραμμένη από τον Γκαετάνο Ντονιτσέτι. Στην πλατεία του χωριού, όλοι μαζί οι χωρικοί διασκεδάζουν, όσο περιμένουν με γέλια και τραγούδια το γάμο της όμορφης πρωταγωνίστριας, της Αντίνας, με τον επικεφαλής του στρατιωτικού αποσπάσματος που έχει καταλύσει στο χωριό, τον Μπελκόρε. Μόνο ένας χωριανός δεν συμμετέχει στη γενική χαρά, ο Νεμορίνο, που είναι ερωτευμένος μέχρι τα μπούνια με την Αντίνα και στηρίζει τις όποιες ελπίδες του σ’ ένα ελιξίριο που διαφημίζει ένας περιφερόμενος τσαρλατάνος. Πρόκειται για απλό, αγνό και άδολο κρασάκι!
Φάουστ: βασισμένη στο ποίημα του Γκαίτε, η όπερα αυτή του Σαρλ Γκουνό εμφανίζει σε μια σκηνή της τον Μεφιστοφελή, τον Σατανά δηλαδή, περιβλημένο ανθρώπινη μορφή να περιπαίζει τους θαμώνες μιας ταβέρνας και να μετατρέπει το βαρελίσιο κρασί σε εξαιρετικής ποιότητας νέκταρ, καθώς τραγουδάει έναν ύμνο στο “Χρυσό Βόδι”, σύμβολο της διαβολικής του δύναμης.
Τα παραμύθια του Χόφμαν: κι εδώ η σκηνή με το κρασί διαδραματίζεται σε μια ταβέρνα, σ’ ένα φοιτητικό καπηλειό της Γερμανίας. Ο συνθέτης Ζακ Όφενμπαχ οδηγεί τον πρωταγωνιστή του, τον Χόφμαν, στη μέθη προκειμένου να τον κάνει να περιγράψει τις προηγούμενες αποτυχημένες ερωτικές του περιπέτειες, που θα ακολουθηθούν από μιαν ακόμη αποτυχία κατά τη διάρκεια του έργου. Ο ποιητής Χόφμαν είναι ξεκάθαρο πως δεν αντέχει το πολύ αλκοόλ…
Οθέλος: άλλη μια τραγωδία του Σαίξπηρ που μελοποίησε ο Τζιουζέπε Βέρντι. Εκτυλίσσεται στην Κύπρο, συγκεκριμένα στην Αμμόχωστο και αρχίζει με την ως εκ θαύματος διάσωση του Οθέλου από τη μανιασμένη τρικυμία. Την ώρα που ο δοξασμένος στις μάχες κατά των αλλόθρησκων Βενετσιάνος καπετάνιος πάει στο παλάτι του για να ξαποστάσει και να βρεθεί στην αγκαλιά της αγαπημένης του γυναίκας, της Δυσδαιμόνας, ο δήθεν φίλος του Ιάγος προετοιμάζει με σατανική μαεστρία την πτώση του. Όντας ο ίδιος η προσωποποίηση του κακού και φθονώντας όποιον άλλο πετυχαίνει στη ζωή του, παρασύρει όλο το πλήθος του λιμανιού σε ακράτητη οινοποσία, σε μεθύσι και τελικά σε αναταραχή τέτοια, που αναγκάζεται να επέμβει ο Οθέλος, για να ηρεμήσει τα πνεύματα. Η δική του, βέβαια, ησυχία χάνεται και ο Ιάγος στο στάδιο αυτό δίκαια θριαμβολογεί.
Τόσκα: στην εν λόγω όπερα του Τζιάκομο Πουτσίνι, στη δεύτερη πράξη της, βρισκόμαστε στο γραφείο του απάνθρωπου και κυνικού αρχηγού της Αστυνομίας της Ρώμης, του Σκάρπια. Έχει ήδη διατάξει να συλλάβουν τον ζωγράφο Καβαραντόσι, έναν νέο που εμφορείται από τα ιδεώδη της ελευθερίας και της αντίστασης στην τυραννική καταπίεση των αυστριακών κατακτητών και του ντόπιου ανδρείκελού τους. Έχει αρχίσει με τους σμπίρους του τα σωματικά βασανιστήρια σε βάρος του επαναστάτη ζωγράφου και βασανίζει πια ψυχικά την Τόσκα, επιτυχημένη τραγουδίστρια και συνάμα αγαπημένη του Καβαραντόσι. Την απειλεί και την εκβιάζει, συνεχίζοντας σαδιστικά εκείνος το φαγητό του και προτείνοντάς της να τον μιμηθεί, καθώς πίνει εύγευστο κρασί από την Ισπανία.
Ντον Τζιοβάνι: στην τελευταία σκηνή της όπερας αυτής του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ο πρωταγωνιστής απολαμβάνει μόνος ένα πλούσιο δείπνο συνοδεύοντας το με σπάνιο κόκκινο κρασί Μαρτζινίνο. Πρόκειται για την τελευταία του απόλαυση, δεδομένου ότι λίγη ώρα αργότερα θα τερματιστεί ο έκλυτος βίος του, οι αλλεπάλληλες ερωτικές κατακτήσεις του και η, χωρίς κανένα ηθικό ενδοιασμό, συμπεριφορά του. Ο θάνατός του επέρχεται επί σκηνής, καθώς τον καταπίνει η κόλαση. Το κρασί αποτελεί την έσχατη ικανοποίησή του πάνω στη γη.
Κουρέας της Σεβίλης: εδώ δεν πραγματοποιείται πάνω στη σκηνή η οινοποσία· για την ακρίβεια, δεν πραγματοποιείται καν. Προηγείται όμως, δήθεν, πριν από την είσοδο του κόμη Αλμαβίβα στο αρχοντικό που μένει η αγαπημένη του Ροζίνα. Ο συνθέτης της όπερας, ο Τζιοακίνο Ροσίνι, βάζει τον πανούργο κουρέα Φίγκαρο να πείθει τον κόμη πως ο ασφαλέστερος τρόπος, για να μπει στο σπίτι και να μην κινήσει τις υποψίες του κηδεμόνα της Ροζίνας είναι να προσποιηθεί τον μεθυσμένο στρατιώτη. Κι αυτός ακολουθεί τη συμβουλή του καλοκάγαθου κουρέα και παριστάνει ότι είναι τύφλα απ’ το πιοτό.
Σαλώμη: το μονόπρακτο αυτό έργο του Ρίχαρντ Στράους, στηριγμένο στο θεατρικό έργο του Όσκαρ Ουάιλντ, εμφανίζει τον βασιλιά Ηρώδη να βγαίνει στον κήπο του ανακτόρου του και να συνεχίζει εκεί τη διασκέδασή του. Βρίσκει την κόρη της γυναίκας του, τη Σαλώμη, η οποία έχει ήδη -παράφορα και αρρωστημένα- ερωτευτεί τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, και της προτείνει να πιει κρασί μαζί του. Εκείνη αρνείται, δέχεται ωστόσο να χορέψει για χάρη του, αφού προηγουμένως του αποσπάσει την υπόσχεση πως θα δεχθεί για αντάλλαγμα να κάνει ό,τι του ζητήσει. Καθ’ όλη τη διάρκεια του αισθησιακού χορού της, του χορού των επτά πέπλων, ο Ηρώδης ηδονίζεται στη θέα της και χαίρεται το βασιλικό ποτό του.
Υπάρχουν κι άλλες όπερες με κρασοδιασκέδαση, με όλη τη χορωδία να ευφραίνεται γευόμενη το θεϊκό αυτό δώρο. Υπάρχουν και οι χαριτωμένες οπερέτες, γεμάτες από προπόσεις και χορό. Υπάρχουν ακόμα όπερες, στις οποίες το κρασί δίνει τη θέση του σε άλλα ποτά, επίσης αλκοολούχα. Στην Τραβιάτα, του Βέρντι, πίνεται σαμπάνια. Το ίδιο συμβαίνει στην Φεντόρα, του Τζιορντάνο, με ειδική μάλιστα αναφορά της μάρκας Veuve Cliquot. Στα Παραμύθια του Χόφμαν που προαναφέρθηκαν το κρασί συναγωνίζεται την μπίρα στα στόματα των φοιτητών. Ένας ύμνος στη μπίρα περιέχεται και στην όπερα Το ωραίο κορίτσι της Περθ, του Μπιζέ. Η Κάρμεν, του ίδιου συνθέτη, πίνει μανζανίγια (ένα είδος μηλίτη) στο πανδοχείο έξω απ’ τα τείχη της Σεβίλης. Κι ας μνημονεύσουμε, εντέλει, και άλλα μουσικά έργα που περιλαμβάνουν μαγικά ελιξίρια, όπως η όπερα του Βάγκνερ Τριστάνος και Ιζόλδη ή το έργο του ΒέρντιΧορός Μεταμφιεσμένων.
Να, λοιπόν, που το κρασί και τα άλλα συνάδελφά του τερψιλαρύγγια έχουν εμπνεύσει και τους λεγόμενους «σοβαρούς» συνθέτες. Άλλοτε προς διασκέδαση των ηρώων τους, άλλοτε για μηχανορραφίες, άλλοτε για δραματικές στιγμές… Η χαρά, η λύπη, ο έρωτας κι ο θάνατος δεμένοι με τον οίνο. Τον οίνο, που μας παρακολουθεί στο δικό μας οινοδρόμιο, από τη βάφτιση μέχρι την τελευταία μετάληψη.
Πηγή: www.xn--mxadrbllalfbie1akeyv4h.gr
Αντικλείδι , https://antikleidi.com
Συναφές:
Συγκρίνοντας το κρασί και την τέχνη
Η εικόνα του ελληνικού κρασιού σήμερα
«ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΘΕΙΩΔΗ». Ε και; Κάτι πρέπει να κάνω τώρα;
Τι κρασάκι θα πιούμε;… και κάντε το σταυρό σας!
Οι 7 γνωστότεροι «μύθοι» για το κρασί
Αφιέρωμα στο κρασί: 6 Πιθανά ελαττώματα οίνων
Οταν έσπαγαν πιάτα στην (αρχαία) ταβέρνα
Ωραία περιήγηση για το κρασί μέσα από τις όπερες. Δεν ταιριάζουν όμως όλες οι εικόνες με την αφήγηση…
Κρίμα που δεν έχει λίγη μουσική και άριες,