Εικονική συνέντευξη από τον Νίκο Καζαντζάκη!!! (β’ μέρος)

pseudo-freedom


Τι σημαίνει να είναι κανείς σήμερα λεύτερος;

Η ανώτατη αρετή δεν είναι να ’σαι ελεύτερος, παρά να μάχεσαι για ελευτερία. Η λευτεριά δεν έχει σκοπό. Μήτε βρίσκεται στη γης ετούτη – στη γης ετούτη βρίσκεται μονάχα ο αγώνας για τη λευτεριά. Ελευτεριά θα πει να μάχεσαι στη γης χωρίς ελπίδα!

Δηλαδή; Θα μπορούσατε να μου το εξηγήσετε με μια παρομοίωση;

Πώς ξεκινάει το φως από ένα άστρο και χύνεται μέσα στη μαύρη αιωνιότητα κι οδοιπορεί αθάνατο; Το άστρο πεθαίνει, μα το φως ποτέ του. Τέτοια κι η κραυγή της λευτεριάς. Δεν είναι η λευτεριά πέσε πίτα να σε φάω. Είναι κάστρο, και το παίρνεις με το σπαθί σου. Όποιος δέχεται από ξένα χέρια τη λευτεριά, είναι σκλάβος.

Τι θα πρέπει να προσέξει κάποιος για να μην γίνει σκλάβος;

Είναι πολύ απλό. Μη ζυγιάζεις, μη μετράς, μη βολεύεσαι! Ακόλουθα το βαθύ σου χτυποκάρδι…. Μην ελπίζεις τίποτα, μην φοβάσαι τίποτα, είσαι λεύτερος.

Στο τέλος του δρόμου για την κατάκτηση της ελευθερίας βρίσκεται η ευτυχία;

Αγωνίσου. Πάλεψε με το Πνεύμα. Να το στεριώσεις να μην χαθεί. Να σε στεριώσει να μην χαθείς. Ο λόγος που ο άνθρωπος έπαψε να είναι ζώο είναι ότι αγωνίζεται για τα άφθαστα.

Η ευτυχία όμως δεν βρίσκεται στο τέλος του δρόμου , βρίσκεται καθολην την διάρκεια της διαδρομής. 

images (1)

Πότε και πως αυτήν εκφράζεται;

Όταν ο άνθρωπος παλεύει με ουσία σκληρή, αόρατη, ανώτερη του, κι ο πιο μεγάλος νικητής βγαίνει νικημένος. Κατά την διάρκεια αυτής της πάλης ,πλαντούμε στην κάθε λέξη, βλέπουμε ένα δέντρο ανθισμένο, έναν ήρωα, μια γυναίκα, το άστρο της αυγής και φωνάζουμε: Αχ! και τίποτ’ άλλο δεν μπορεί να χωρέσει τη χαρά μας. Όταν το Αχ! αυτό θελήσουμε, αναλύοντάς το να το μεταδώσουμε στους ανθρώπους, να το σώσουμε από την ίδια μας τη φθορά τότε ακριβώς καταλαβαίνουμε τι θα πει αληθινή ευτυχία.

Εννοείται ότι σε αντίθεση με την ελευθερία η ευτυχία κατοικεί στον κόσμο των ανθρώπων…

Η ευτυχία απάνω στη γης είναι κομμένη στο μπόι του ανθρώπου. Δεν είναι σπάνιο πουλί να το κυνηγούμε πότε στον ουρανό, πότε στο μυαλό μας. Η ευτυχία είναι ένα κατοικίδιο πουλί στην αυλή μας. Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα. 


Ποιο είναι το μεγαλύτερο χρέος του ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του;

Με είχε ρωτήσει κάποτε ένα παιδάκι :Παππού αγαπημένε, δώσ μου μιαν προσταγή.
Και τότε εγώ του απάντησα-Φτάσε όπου μπορείς παιδί μου…Τότε εκείνο γύρισε με κοίταξε και φώναξε τώρα πιο δυνατά, παππού ,δώσ μου μιαν πιο δύσκολη, πιο κρητικιά προσταγή.
-Φτάσε όπου ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ παιδί μου !… Να’σαι ανήσυχος, αφχαρίστητος, απροσάρμοστος πάντα. Όταν μια συνήθεια καταντήσει βολική, να τη συντρίβεις. Η μεγαλύτερη αμαρτία είναι η ευχαρίστηση. 

Η αλήθεια είναι ότι έχουμε μεγάλη δύναμη κρυμμένη μέσα στην ψυχή μας…

Πολύ μεγαλη. Και αυτήν η δύναμη προκύπτει μέσα από συγκρουση. Υπήρξε πάντα ένα βαθύ και δυσνόητο μυστήριο αυτό για εμένα. Η μεγάλη αγωνία μου, πηγή όλων των χαρών και των λυπών μου, απο την νιότη μου και μετά ήταν η ακατάπαυστη..ανελέητη μάχη ανάμεσα στο πνεύμα και την σάρκα..Και η ψυχή μου είναι η αρένα όπου οι δύο αυτοί στρατοί συγκρούστηκαν και συναντήθηκαν.    Η ψυχή του ανθρώπου είναι ένα κουβάρι κάμπιες – το οποίο μέσα από ένα θεϊκό φύσημα γίνονται πεταλούδες!

waiting

Ποιο είναι το χρέος του ανθρώπου απέναντι στο σύμπαν;

Να διαταράξει την τάξη, να συντρίψει το πρωτόκολλο, να ξεστρατίσει από τους προγόνους. Να αλητεύσει στ’ απαγορευμένα, στις αγέρωχες κι επικίντυνες περιοχές του αβέβαιου. Να δέχεται ατάραχος ακόμη περισσότερο: σαν ευλογία την κατάρα του πατέρα και της μάνας. Να έχει το θάρρος να είναι μόνος…Και όταν το καταφέρει ν’ αρνηθεί όλες τις παρηγοριές-θεούς, πατρίδες, ηθικές, αλήθειες – ν’ απομείνει μόνος και ν’ αρχίσει να πλάθει, με μοναχά τη δύναμή του, έναν κόσμο που να μην ντροπιάζει την καρδιά υου… Αυτή ‘ναι η πιο αντρίκια χαρά; Ν’ αναλαβαίνεις την πάσα ευθύνη.

Και πιο είναι το χρέος του απέναντι στους συνανθρώπους του;

Ν’αγαπά την ευθύνη. Να λέει: Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω. Πολλες φορές ο άνθρωπος είναι πολύ κακομοίρης. Ενώ μπορεί να μετακινήσει βουνά, να κάμει θάματα, βουλιάζει στην κοπριά, στην τεμπελιά και στην απιστία! Θεό έχουμε μέσα μας, Θεό κουβαλάμε και δεν το ξέρουμε –  πολλοί το μαθαίνουν μονάχα την ώρα που πεθαίνουν, μα ‘ναι πολύ αργά. Ας ανασκουμπωθούμε όσοι το ξέρουμε, ας σύρουμε μπορεί να μας ακούσουν!

Ποια είναι η πολιτική σας ιδεολογία;

Δεν έχω πολιτικό σύστημα. Δε μισώ κανένα, αυτή είναι η ιδεολογία μου. Δεν διαλέγεις αυτά που πιστεύεις. Αυτά διαλέγουν εσένα. Δεν υπάρχουν ιδέες – υπάρχουν μονάχα άνθρωποι που κουβαλούν τις ιδέες – κι αυτές παίρνουν το μπόι του ανθρώπου που τους κουβαλάει.

Πόσων ειδών άνθρωποι υπάρχουν σε σχέση με το παραπάνω;   

Υπάρχουν τριών ειδών άνθρωποι. Άλλοι το φαί που τρώνε το κάνουνε κόπρανα, άλλοι το κάνουν γλέντι και χορό και άλλοι το κάνουνε θεό.

bread-and-wine

Ποια είναι τα τέσσερα πιο σημαντικά πράματα πάνω στην γης ετούτη;

Τα τετραθέμελα του κόσμου τούτου: ψωμί, κρασί, φωτιά, γυναίκα.

Τι ρόλο παίζει η γυναίκα στην ζωή μας;

Ολάνθιστος γκρεμός της γυναικός το σώμα.

Ο έρωτας;

Ο έρωτας είναι μια ωραία καταστροφή.   Δεν έχει έλεος. Δεν τον κοιτάζεις, αυτός σε θωρεί και δε συγχωρεί.   Δεν υπάρχει δύναμη πιο ιμπεριαλιστική στον κόσμο από την ερωτευμένη ψυχή του ανθρώπου. Καταχτάει, καταχτάται και όλο κι η αυτοκρατορία της φαντάζει στενή, πλαντάει, και θέλει να κυριέψει τον κόσμο για να μπορεί ν’ ανασάνει.

Πως πολεμούμε έναν έρωτα που δεν έχει ανταπόκριση;

Δεν πολεμούμε τα σκοτεινά μας πάθη με νηφάλια, αναιμικιά, ουδέτερη, πάνω από τα πάθη αρετή. Παρά με άλλα σφοδρότερα πάθη. 

Έχουν υπάρξει στιγμές που να φοβηθήκατε τον θάνατο;

Αλάτι ο θάνατος και τη ζωή πολύ τη νοστιμίζει. Τι θα πει λεύτερος όπως είπαμε και πριν; Αυτός που δεν φοβάται το θάνατο. Το  μόνο που φοβάμαι είναι τα γηρατειά.

Τα γηρατειά ,γιατί;

Μωρέ δεν είναι κρίμα κι άδικο να μη βαστάει χίλια χρόνια η νιότη του ανθρώπου! Μπας και φοβήθηκε ο Θεός μην του πάρουμε το θρόνο, και σιγά σιγά, μπαμπέσικα, μας ξαρματώνει – μας βγάζει τα δόντια, μας ξεκλειδώνει τα γόνατα, μας τσακίζει τα νεφρά, μας θολώνει τα μάτια, και τρέχουν τα ρουθούνια και τα χείλια μας μύξες και σάλια; Δε με νοιάζει ο θάνατος, δε με νοιάζει, θεόψυχά μου, ας με φάει μια και καλή το βόλι. Μα αυτό το σιγανό ξεγιβέντισμα, όχι, δεν υπογράφω!

Νοσταλγείτε δηλαδή την νιότη;

Μα φυσικά. Ποιος μπορεί να τα βάλει με το σεισμό, με τη φωτιά, με τα νιάτα; Ένα θεριό που δεν ξέρει πως είναι θεριό είναι η νιότη. Η νιότη ζητάει αθανασία, δεν την βρίσκει, συμβιβασμό δεν καταδέχεται, κι από περηφάνια αρνιέται τα πάντα. Όχι κάθε νιότη. Η νιότη η λαβωμένη από την αλήθεια. 

RumenDragostinov-Bulgaria

Αισθάνεστε ότι πλησιάζετε προς το τέλος;

Ναι, πλησιάζω…Ίσως όμως και αυτό να είναι μια νέα αρχή….Αλλά ποιος το αποκλείει να είναι μια αρχή προς ένα νέο τέλος…Μα, τέλος πάντων, τι στο διάολο σημαίνουν όλα αυτά…

Τι θέλετε να αφήσετε πίσω σας;

Ένα καράβι είναι το σώμα μας και πλέει απάνω σε βαθιογάλαζα νερά. Ποιος είναι ο σκοπός μας; Να ναυαγήσουμε! Αυτό που θέλω ν’ αφήσω πίσω μου είναι ένα καμένο κάστρο. Τίποτ’ άλλο δε θέλω ν’ αφήσω.

Πιστεύετε ότι έχετε βρει τον δρόμο προς τον Παράδεισο;

Νομίζω πως βρήκα την είσοδο. Θαρρώ πως βρίσκεται στον πάτο της Κολάσεως η πόρτα της Παράδεισος. Πάντως κι αν ακόμα ήμουν σίγουρος πως θα πήγαινα στον Παράδεισο, θα παρακαλούσα το Θεό να με αφήσει να πάω από τον πιο μακρινό δρόμο…

photo-manipulations-karezoid-michal-karcz-3-600x600

Ολοκληρώσατε το χρέος σας σε τούτο τον πλανήτη;

Η  ανθρώπινη ψυχή δεν πρέπει ποτέ να θεωρεί ότι έχει ολοκληρώσει τον σκοπό ύπαρξης της. Όταν πολυσυχάσει το νερό, βουρκιάζει, όταν πολυσυχάσει η ψυχή, βουρκιάζει. Θεριό ‘ναι η καρδιά του ανθρώπου. Θεριό ανήμερο… Χριστέ μου, μήτε εσύ μπόρεσες να τη μερώσεις.

Ποιος είναι λοιπόν αυτό το μέγιστο χρέος;

Χρέος έχουμε, πέρα από ατομικές έγνοιες και τις βολικές συνήθειες να θέσουμε ένα σκοπό και αυτόν να προσπαθούμε να φτάσουμε. ΟΧΙ για να τον φτάσουμε-μια περήφανη ψυχή μόλις φτάσει τον στόχο της, το μετατοπίζει ακόμα παραπέρα-παρά για να μη σταματήσουμε ποτέ τον ανήφορο. Έτσι μονάχα αποκτά η ζωή ευγένεια και ενότητα. Αυτό θα πει άνθρωπος: να πονάς, ν’ αδικιέσαι, να παλεύεις και να μην το βάνεις κάτω! Να μην ξεχνάς ότι η πέτρα, το σίδερο, το ατσάλι δεν αντέχουν. Ο άνθρωπος αντέχει. 

Έχετε δηλώσει ότι η μεγαλύτερη αγάπη της ζωής σας είναι η πατρίδα μας, η Ελλάδα.

 Η Ελλάδα επιζεί ακόμα, επιζεί νομίζω μέσα από διαδοχικά θαύματα

Ποιος είναι ο ρόλος της στα πλαίσια του δυτικού πολιτισμού;

Η Δύση, ακολουθεί την παράδοση της λογικής και της έρευνας, η Ανατολή ορμάει να καταχτήσει τον κόσμο, κι η Ελλάδα, ανάμεσά τους, γεωγραφικό και ψυχικό σταυροδρόμι του κόσμου, χρέος έχει πάλι να φιλιώσει τις δυο τούτες τεράστιες ορμές, βρίσκοντας τη σύνθεση. Θα μπορέσει;

Ποιοι ήταν οι μεγαλύτεροι ευεργέτες στην ζωή σας;

Στη ζωή μου οι πιο μεγάλοι μου ευεργέτες στάθηκαν τα ταξίδια και τα ονείρατα. Από τους ανθρώπους, ζωντανούς και πεθαμένους, πολύ λίγοι βοήθησαν τον αγώνα μου… «Αν δεν αγκαλιάσεις τον εαυτό σου εσύ πρώτα, μην περιμένεις να το κάνει άλλος» Αγάπα τον άνθρωπο γιατί είσαι εσύ…

Μπορεί ο άνθρωπος να κατακτήσει τα πάντα αν έχει πίστη στην  ψυχή του;

Δεν έχει σημασία ο στόχος αλλά ο δρόμος προς την επίτευξη του. Πρέπει να χτυπούμε, να χτυπούμε τη μοίρα μας, ως ν’ ανοίξουμε πόρτα, να γλιτώσουμε . Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: “Θα νικήσουμε; Θα νικηθούμε;” Πολέμα! Έξαλλου ο,τι δεν συνέβη ποτέ, είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά.

Και όταν δεν τα καταφέρνουμε;

Χρειάζεται υπομονή και επιμονή. Μην κρατάς τίποτα για υστερνή. Να σου  αρέσει ο κίντυνος. Μπορεί να χαθούμε, μπορεί να σωθούμε. Μη ρωτάς! Απίθωνε κάθε στιγμή στα χέρια του κίντυνου τον κόσμον όλο! Πολλές φορές και εγώ στην ζωή μου ένιωθα σαν να χτυπάμε τα κεφάλια μας στα σίδερα. Πολλά κεφάλια θα σπάσουν. Μα κάποια στιγμή, θα σπάσουν και τα σίδερα.      .      

Τι θα θέλατε να συμβουλευσετε τους αναγνώστες μας πριν κλείσουμε;

Να έχουν πάντα μέσα τους λίγη τρέλα. Όλοι οι άνθρωποι χρειάζονται λίγη τρέλα… Αλλιώς δεν μπορεί να σπάσει το σκοινί και να ελευθερωθεί. Πέρα από το νου, στον ιερό γκρεμό της καρδιάς, πρέπει να ακροποδίζουν τρέμοντας. Το ένα πόδι να αδράχνεται από το σίγουρο χώμα, το άλλο να ψάχνει στα σκοτεινά απάνω από την άβυσσο. Και όταν δεν μπορούν να αλλάξουν την πραγματικότητα ας αλλάξουν το μάτι που βλέπει την πραγματικότητα. Αυτό έκανα όταν ήμουν παιδί, αυτό κάνω και τώρα.

Σας ευχαριστώ πολύ για τον πολύτιμο σας χρόνο που αφιερώσατε για να κουβεντιάσουμε.

Και εγώ σας ευχαριστώ.

Η παραπάνω συνέντευξη δεν είναι αυθεντική, αλλά γίνεται προσπάθεια να προσωπογραφηθεί ο Νίκος Καζαντζάκης.Όλες οι απαντήσεις είναι στο σύνολο τους απόψεις και θέσεις του ιδίου και διαμορφώθηκαν από τον συντάκτη ,για να συνδυαστούν εν αρμονία, ώστε να δίνεται η εντύπωση μιας συνέντευξης με συνεχή ροη.
Είναι προφανές ότι απόψεις, θέσεις και συμπεράσματα που προκύπτουν από το παραπάνω κείμενο δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τον συντάκτη. 

Σύνταξη:Χρήστος Τσιτσιπάνης
Email: [email protected] Facebook:Tsitsipanis Christos
Ειδικευόμενος Νευροχειρουργός

by Αντικλείδι , https://antikleidi.com

Συναφές: 

Συνέντευξη με τον Νίκο Καζαντζάκη ! (Α’ μέρος)

Ο Καζαντζάκης περιγράφει την «γνωριμία» με τον Νίτσε 

Φτάσε όπου δεν μπορείς! 

«Πώς μπορεί να ‘ναι λεύτερη μια ψυχή που ελπίζει;»  

Δραματικά επίκαιρη: Η απολογία του Νίκου Καζαντζάκη το 1925 

Η κοσμοθεωρία του Ν. Καζαντζάκη 

Απιθώνει στους ώμους μας επικίνδυνο, δυσκολοεκτέλεστο χρέος.

Σχετικά Άρθρα

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -