Τον τίτλο τον δανείζομαι από τον υπότιτλο του τελευταίου κειμένου του Στέλιου Ράμφου που μόλις κυκλοφόρησε στις εκδόσεις Αρμός. Απόπειρα ψυχογραφίας μιας κοινωνίας η οποία πάσχει από χρόνια παιδικότητα, της δικής μας για όποιον κάνει πως δεν καταλαβαίνει, και συγχρόνως ερμηνεία του γενικευμένου πανικού ως ένα είδος συλλογικής ψυχασθένειας.
Στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης η ελληνική κοινωνία μπορεί να μην υπερηφανευόταν για το δημιουργικό της έργο, είχε όμως κάθε δικαίωμα να αυτοδιαφημίζεται ως μία από τις πιο «πολιτικοποιημένες» κοινωνίες του κόσμου τούτου. Κι όσοι δεν είχαν το κουράγιο να βλέπουν στον καθρέφτη τον εαυτό τους ως Βενιζέλο, Ελευθέριο και ουχί Ευάγγελο, για να εξηγήσουν στους φίλους τους τι θα έκαναν αυτοί αν γίνονταν πρωθυπουργοί, διέθεταν μια ευρύτατη γκάμα φαντασιώσεων με τις οποίες μπορούσαν να ταυτιστούν. Οταν είσαι επικεφαλής μιας ομάδας εκατό ανθρώπων που κρατούν ένα τεράστιο πανό και μπορείς να κλείσεις τους δρόμους της πρωτεύουσας για δύο ώρες τότε, δικαιολογημένα, το βράδυ κοιτάς τη γυναίκα σου σαν να φοράς σταυρωτά φισεκλίκια, ακόμη κι αν δεν διαθέτεις τη γενειάδα ενός Αρη.
Γράφει ο Ράμφος: «Η μεταδικτατορική “πολιτικοποίηση” κατέληξε στον πλέον αποσυνθετικό ομαδισμό που έχει γνωρίσει η κοινωνία μας από συστάσεως του νεοελληνικού κράτους, με διαστάσεις μάλιστα οιονεί κουλτούρας… Βιώνουμε μια επιδεικτική απόρριψι των θεσμών στην λογική της σημερινής εξουθενωτικής συγκυρίας, οι κυρίως υπαίτιοι της οποίας παραμένουν ατιμώρητοι. Αυτή η “λογική” συγχέει αβασάνιστα τις παραβατικές πράξεις και το πολιτικό σύστημα που τις συγκάλυψε με την ίδια την συνοχή της κοινωνίας…».
Το παιδί κλωτσάει τον διπλανό του γιατί θέλει κάποιον να κλωτσήσει αλλά δεν ξέρει, ή δεν τολμάει, ή δεν μπορεί να κλωτσήσει αυτόν που πρέπει. Ο Ράμφος περιγράφει την πορεία προς την σημερινή ψυχολογική κατάρρευση της ελληνικής κοινωνίας ως πορεία αδυναμίας ενηλικίωσης. Και για να χρησιμοποιήσω τους δικούς του όρους, ως μια αδυναμία μεταμόρφωσης του τυραννικού «εγώ» της παιδικής ηλικίας σε «εαυτό», σε «προσωπικότητα», σε μια σύνθεση δηλαδή που συμβιώνει με τις αντιφάσεις της. «Ταυτότητα αποκτά σαν “πρόεδρος”, όχι επειδή είναι ο εαυτός του», σημειώνει.
Και πιο κάτω: «Οι παιδιάστικες συμπεριφορές προκαλούν διλημματικές αμφιβολίες που απλώνονται σαν αχόρταγη δυσπιστία προς τους άλλους, όπως και οι ανασφάλειες που γυρνούν πολύ εύκολα σε τυραννία».
Και στο σημείο αυτό νομίζω ότι έγκειται το όλον πρόβλημα. Το πιο τυραννικό από όλα τα προβλήματα που μας κατατρύχουν σήμερα, κατά πολύ κρισιμότερο από τα οικονομικά, είναι η κρίση εμπιστοσύνης που διατρέχει ολόκληρο το σώμα της κοινωνίας. Ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει καχύποπτα τον διπλανό του γιατί αντιμετωπίζει με καχυποψία τον εαυτό του επειδή δεν τολμάει να τον κοιτάξει στον καθρέφτη. Οσες οικονομικές λύσεις κι αν δοθούν, η κοινωνική συνοχή δεν πρόκειται να αποκατασταθεί αν δεν αποκατασταθούν οι σχέσεις εμπιστοσύνης. Ας μην ξεχνάμε ότι η ίδια η δημοκρατία στηρίζεται στην εμπιστοσύνη την οποία μοιράζονται οι πολίτες της. Η δυσπιστία είναι η πιο βαθιά μορφή ανελευθερίας.
Του Τάκη Θεοδωρόπουλου – Τα Νέα
Αντικλείδι , http://antikleidi.wordpress.com
Συναφές:
Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ: “Εχουμε έλλειμμα αυτογνωσίας”
Στέλιος Ράμφος: Πώς φτάσαμε στα σκαλοπάτια μιας ακόμη πτώχευσης;
Στέλιος Ράμφος – Το ακίνητο ως εμβληματική επιβεβαίωσι κατακτήσεως του εγγυημένα αμετάβλητου
Στέλιος Ράμφος: «Μας νοιάζει το πρώτο βήμα αδιαφορούμε για το δεύτερο»
Πολύ καλό άρθρο! Επιτέλους ένα άρθρο κοινωνικοπολιτικής χροιάς θίγει το θέμα εμπιστοσύνης! Μπράβο στον κ. Θεοδωρόπουλο που βλέπει την ουσία…