Ποδόσφαιρο: Φύση ή ανατροφή ;

Γιατί ξεχωρίζει η La Masia της Μπαρτσελόνα από τις άλλες ακαδημίες ποδοσφαίρου;

Μέσα στο συγκρότημα που στεγάζει το 99.000 θέσεων «Καμπ Νόου» (γήπεδο,της Μπαρτσελόνα), βρίσκονται επίσης το Mini-Estadi -ένα μικρότερο γήπεδο μόλις 15.300 θέσεων-, τα γραφεία καθώς και το κτίριο που φιλοξενεί τους παίκτες της ακαδημίας ποδοσφαίρου. Αυτό το κτίριο είναι μια παλιά αγροικία που κατασκευάστηκε το 1702 και ονομάζεται «La Masia». Είναι ένα μαγευτικό σκηνικό με φοίνικες μπροστά, βουνά στο βάθος, και κτίρια σύγχρονης αρχιτεκτονικής στη γύρω περιοχή που έρχονται σε αντίθεση με το πολύ παλιό αυτό κτίριο.

H La Masia, όπως αποκαλείται η ακαδημία της Μπαρτσελόνα, έχει γνωρίσει μεγάλη δημοσιότητα τα τελευταία χρόνια. Ενας λόγος είναι η φήμη που την ακολουθεί για την παραγωγή ποδοσφαιριστών που είναι επιδέξιοι, δημιουργικοί και χάρμα οφθαλμών. Όμως ο σημαντικότερος λόγος είναι η επιτυχία της Μπαρτσελόνα, η οποία είναι γεμάτη με αποφοίτους της La Masia. Επτά από τους 11 παίκτες της ομάδας που νίκησε τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στον αγώνα του Τσάμπιονς Λιγκ της περασμένης σεζόν, έχουν προέλθει από τη La Masia. Και αν ένας τραυματισμός δεν είχε αφήσει εκτός αγώνα τον Κάρλες Πουγιόλ, ο αριθμός θα ανέβαινε στους οκτώ.

Οι άνθρωποι αρέσκονται να ακούν για νέες μεγάλες ιδέες σε όλους τους τομείς της ζωής. Το ποδόσφαιρο δεν είναι κάτι διαφορετικό. Το σταυρόλεξο που καλούνται τα τελευταία χρόνια να λύσουν όσοι ασχολούνται με το άθλημα, είναι πως θα αναπαράγουν το “μοντέλο της Βαρκελώνης” και θα δημιουργήσουν οι ίδιοι τους νέους αστέρες, χωρίς να χρειάζεται να τους αποκτήσουν από άλλες ομάδες. Τα πλεονεκτήματα είναι προφανή. Οι γηγενείς παίκτες τείνουν να είναι πιο πιστοί στην ομάδα τους. Επιπλέον έχουν καλύτερη γνώση της ταυτότητας του συλλόγου και ταιριάζουν πιο εύκολα στο ύφος και τη φιλοσοφία του.

Όμως το μεγαλύτερο πλεονέκτημα από όλα, είναι ότι αποτελεί ένα πολύ φθηνότερο τρόπο για την δημιουργία μιας ομάδας. Οι γηγενείς παίκτες αμείβονται συνήθως με λιγότερα, ενώ δεν ξοδεύονται χρήματα για την απόκτηση τους.

Οι περισσότερες κορυφαίες ομάδες ξοδεύουν από 1 εκατομμύριο έως 15 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως για να λειτουργήσουν τις ακαδημίες τους. Το μεγαλύτερο κόστος αφορά τα έξοδα ταξιδιών, το scouting, και την στέγαση των νεαρών αθλητών. Ο στόχος δεν είναι μόνο να βγάλουν ποδοσφαιριστές που μπορεί κάποια μέρα να παίξουν στην πρώτη ομάδα αλλά και να παράγουν παίκτες που θα πωληθούν σε άλλους συλλόγους.

Μέχρι εδώ όλα καλά. Τι θα μπορούσε να είναι καλύτερο από το να ασχολούνται αξιόλογοι προπονητές με τα παιδιά της τοπικής κοινωνίας, και χάρη στις παιδαγωγικές ικανότητες τους να τα μετατρέπουν σε σούπερ σταρ; Η La Masia είναι το καλύτερο παράδειγμα -και δικαίως.

Όμως μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει ότι τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Σε αντίθεση με ό, τι πιστεύουν αρκετοί, δεν είναι τόσο απλό να μπει ένα δεκάχρονο παιδί στην La Masia και να βγει οκτώ χρόνια αργότερα ως ένα ολοκληρωμένος σούπερ σταρ.

Για όσους δεν είναι του χώρου, πρέπει να πούμε ότι είναι δύσκολο να καθοριστεί ποιος είναι γηγενής παίκτης. Ο Πέδρο αναφέρεται συχνά ως προϊόν της La Masia, όμως εντάχθηκε σ’ αυτή στα 17, όπως και ο Πουγιόλ και ο αμυντικός μέσος Σέργιο Μπούσκετς.

Είναι το κλασικό ερώτημα: φύση ή ανατροφή.

Και οι τρεις πέρασαν από την ομάδα νέων της Μπαρτσελόνα. Οφείλεται σ’ αυτό ότι έγιναν πολύ καλοί παίκτες; Ή είναι πιο σωστό να θεωρήσουμε ότι ανέπτυξαν τις ποδοσφαιρικές τους δεξιότητες κάπου αλλού, και απλώς έτυχε να βρεθούν μετά στην Μπαρτσελόνα, η οποία είναι ο σύλλογος που υπέγραψαν αρχικά;

Εάν πιστέψουμε την πρώτη υπόθεση -και τους υπολογίσουμε ως γηγενείς επειδή το ένα ή τα δύο χρόνια που πέρασαν στην ομάδες των νέων ήταν αρκετά καθοριστικά- τότε προκύπτει ένα καινούργιο ερώτημα που αφορά δύο άλλα προϊόντα της La Masia, τον αμυντικό Πικέ και τον μέσο Φάμπρεγκας . Και οι δύο εντάχθηκαν στην Μπαρτσελόνα όταν ήταν 10 ετών, αλλά και οι δύο όταν έγιναν 16 μετακινήθηκαν σε άλλες ομάδες, στην Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και την Άρσεναλ, αντίστοιχα.

Οι δύο αγγλικοί σύλλογοι εκμεταλλεύτηκαν ένα νομικό ‘παράθυρο’ που εμποδίζει τους παίκτες να υπογράψουν δεσμευτικά συμβόλαια μέχρι να γίνουν 16. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι οι παίκτες μπορούν να ενταχθούν σε άλλες ομάδες με ελάχιστη ή καμία αποζημίωση για τον σύλλογο τους.

Ο Πικέ επέστρεψε στη Βαρκελώνη στα 21 και ο Φάμπρεγκας στα 24. Εάν πρόκειται να τους πιστώσετε στην La Masia, τότε δεν πρέπει να πιστώσετε και τους Πέδρο, Πουγιόλ και Μπουσκέτς. Και οι τρεις πήγαν στην La Masia όταν ήταν 17 ετών, όπως και οι Πικέ και Φάμπρεγκας πήγαν σε Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και Άρσεναλ.

Η πραγματικότητα είναι ότι η λειτουργία μιας επιτυχημένης ακαδημία έχει να κάνει περισσότερο με την προσέλκυση ταλέντων, παρά με την διδασκαλία για το παιχνίδι. Μας αρέσει η ρομαντική άποψη ότι μπορούμε να πάρουμε τα παιδιά από το δρόμο και να τα μεταμορφώσουμε σε παίκτες-αστέρια. Αλλά περιπτώσεις όπως ο Τσάβι, ο οποίος εντάχθηκε στην Μπαρτσελόνα 11 ετών, ανήλθε στην ιεραρχία και έγινε σύμβολο για τον σύλλογο, είναι εξαιρετικά σπάνιες.

Οι περισσότεροι από τους παίκτες που θεωρούμε προϊόντα της La Masia έχουν αποκτηθεί από άλλους συλλόγους. Δύο από τους πιο επιφανείς απόφοιτους της La Masia εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή. Ο Μέσι άφησε την Νιούελς Ολντ Μπόις της Αργεντινής όταν ήταν 13 για να ενταχθεί στην Μπαρτσελόνα, ενώ ο Ινιέστα αποκτήθηκε από την Αλμπαθέτε σε ηλικία 12 ετών. Στην πραγματικότητα, πολλοί από τους κορυφαίους παίκτες της ομάδας νέων ήταν ήδη τα αστέρια των πρώτων ομάδων τους.

Όταν οι ακαδημίες δουλεύουν σωστά-και της Μπαρτσελόνα είναι μια τέτοια περίπτωση, δεν στοχεύουν κυρίως στην παραγωγή ταλέντων. Αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι να αποκτήσουν τα ταλέντα και να τα προετοιμάσουν ώστε να ταιριάζουν απόλυτα στην κουλτούρα και το παιχνίδι του συλλόγου. Παρόλο τον ρομαντισμό που αναδύει η La Masia, οι προπονητές της δεν είναι σύγχρονοι μάγοι. Δουλειά τους είναι να βρουν τα παιδιά που είναι ήδη ταλαντούχα και να τα πλάσουν ανάλογα ώστε να εξελιχτούν σε χρήσιμα γρανάζια της καλύτερης ποδοσφαιρικής ομάδα στον κόσμο.

του Gabriele Marcotti, αρθρογράφου εξειδικευμένου στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο της εφημερίδας ‘The Times of London’ και τακτικού σχολιαστή του BBC.

—

Ο Μέσι σε δράση …