Όλοι ξέρουμε ή έχουμε ακούσει αρκετά από την ιστορία του πολυμήχανου Οδυσσέα, τις περιπέτειες και τα ταξίδια του. Άγνωστο είναι όμως σε πολλούς, το πραγματικό τέλος του. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι αφού σκότωσε τους μνηστήρες και ανακατέλαβε το βασίλειο του, ζήσανε αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Όμως δεν είναι έτσι. Ας εξερευνήσουμε λοιπόν την Οδύσσεια με μια δεύτερη ανάγνωση:
Διαβάζουμε λοιπόν στο τέλος της Ι Ραψωδίας τα εξής:
Είπα, κ’ εκείνος εύχονταν ‘ς τον μέγαν Ποσειδώνα, ‘ς τον αστροφόρον ουρανόν απλόνοντας τα χέρια• «ω Ποσειδώνα, εισάκου με, γεωφόρε μαυροχήτη• αν είμ’ υιός σου αληθινά, πατέρα, μην αφήσης ο Οδυσσηάς ο πορθητής ‘ς σπίτι του να φθάση 530 Λαερτιάδης, κάτοικος της πετρωτής Ιθάκης• αλλ’ αν το θέλ’ η μοίρα του να ιδή τους ποθητούς του, το σπίτι το καλόκτιστο, και την γλυκειά πατρίδα, ας κακοφθάση αργά πολύ και από συντρόφους έρμος, με ξένην πλώρη, και κακά ‘ς το σπίτι μέσα ναύρη». 535
και κάπου στην Ψ Ραψωδία, την συνομιλία με την Πηνελόπη:
Εκείνης ο πολύγνωμος απάντησε Οδυσσέας· «Ω τρομερή, πόσο σφοδρά με βιάζεις να τον είπω· κ’ ιδού τον φανερόνω εγώ, χωρίς το ουδέν να κρύψω, 265 αλλά ποσώς δεν θα χαρής, καθώς κ’ εγώ δεν χαίρω· ότ’ εις πολλαίς χώραις θνητών παράγγειλε μου εκείνος να πάρω δρόμο, φέρνοντας ίσιο κουπί μαζή μου, όσο να φθάσω ‘ς τους θνητούς ‘που θάλασσα δεν ξεύρουν, και οπού δεν τρώγουν φαγητό με άλατ’ αρτυμένο. 270 ούτε τα κοκκινόπλωρα καράβι’ αυτοί γνωρίζουν, ούτε τα ίσια κουπιά, ‘που ‘ναι πτερά των πλοίων, κ’ ένα σημάδι φανερό μου είπε, οπού δεν κρύβω· ‘ς τον δρόμον άμ’ απαντηθή μ’ εμέν’ άλλος οδίτης και ειπή, ‘ς τον λαμπρόν ώμον μου πως έχω λιχνιστήρι, 275 ‘ς την γη να στήσω το κουπί, μου είπε, και, αφού κάμω του Ποσειδώνα βασιληά καλόδεκταις θυσίαις, κριάρι, ταύρον σφάζοντας, και χοίρον αναβάτην, να γύρω ‘ς την πατρίδα μου και να δώσ’ εκατόμβαις των αθανάτων, ‘πώχουσι των ουρανών τους θόλους, 280 με την σειρά του καθενός· και θάνατος θα μ’ εύρη έξω απ’ τα πέλαγα ελαφρός, και θα με σβύση αγάλι μες τα λαμπρά γεράματα· και ωστόσ’ ολόγυρά μου θα ‘ναι μακάριος ο λαός· τούτ’ όλ’, είπε, θα γείνουν».
Διαπιστώνουμε λοιπόν από τα παραπάνω ότι, ο Οδυσσέας κατεβαίνει στον Άδη (όπως τον είχε συμβουλέψει η Κίρκη) βρίσκει και ρωτάει τη σκιά του τυφλού μάντη Τειρεσία (ως ο μόνος έμφρονας, ακόμη και στον κάτω κόσμο!) την εξέλιξη και το τέλος της περιπέτειας του. Ο μάντης πράγματι του απαντά στο ερώτημα του αλλά με μια παράδοξη εντολή: ότι οφείλει να εγκαταλείψει για δεύτερη φορά την Ιθάκη, μ’ ένα κουπί στο χέρι να αποδημήσει στο εσωτερικό της απέναντι στεριάς, σε κάποια χώρα, που οι κάτοικοί της ιδέα δεν έχουν από θάλασσα, κουπιά κι αλάτι. Σ’ αυτή τη νέα περιπλάνησή του θα συναντήσει κάποιον που θα νομίσει πως το κουπί στον ώμο του είναι λιχνιστήρι. Εκεί να σταματήσει, θυσιάζοντας στον Ποσειδώνα ένα κριάρι, έναν κάπρο κι έναν ταύρο. Μόνο έτσι θα εξασφαλίσει τον οριστικό του πια νόστο στην Ιθάκη· όπου τον περιμένουν ήσυχα χρόνια και βαθιά γεράματα· εκεί θα τον βρει ανώδυνος θάνατος, κάπου μακριά ωστόσο από το νερό της θάλασσας.
Πράγματι κατά τη μυθολογία έτσι κι έγινε. Δηλαδή ο Οδυσσέας μετά τα γνωστά “επεισόδια” έφυγε πάλι γρήγορα μ’ ένα κουπί στον ώμο, για τη Θεσπρωτία της Ηπείρου. Προχωρώντας στο εσωτερικό της χώρας, συνάντησε κάποιους ανθρώπους που τον ρώτησαν γιατί κουβαλούσε μαζί του το λιχνιστήρι. Τότε κατάλαβε πως αυτός ήταν ο τόπος που έπρεπε να μπήξει το κουπί και να θυσιάσει στον Ποσειδώνα. Στη Θεσπρωτία ο Οδυσσέας παντρεύτηκε τη βασίλισσα Καλλιδίκη. Ύστερα από έναν πόλεμο των Θεσπρωτών με τους Βρύγους, η Καλλιδίκη πέθανε και στο θρόνο ανέβηκε ο Πολυποίτης, ο γιος της, και ο Οδυσσέας ξαναγύρισε την Ιθάκη πιστεύοντας πως θα περάσει ήρεμα γεράματα.
Στο μεταξύ ο Τηλέγονος, γιος του Οδυσσέα από την Κίρκη, αναζητώντας τον πατέρα του αποβιβάστηκε στην Ιθάκη και οι σύντροφοί του κατέστρεψαν το νησί. Ο βασιλιάς βγήκε να τους διώξει και σκοτώθηκε από τον Τηλέγονο, ο οποίος δεν τον γνώριζε. Όταν ο Τηλέγονος κατάλαβε πως είχε σκοτώσει τον πατέρα του, ήταν πια αργά. Πήρε το άψυχο κορμί του, το γιο του, τον Τηλέμαχο, και την Πηνελόπη και κατευθύνθηκε στην Αία. Εκεί η Κίρκη τους έκανε όλους αθάνατους.
Η ιστορία τελειώνει με δύο παράξενους γάμους: η Κίρκη παντρεύεται τον Τηλέμαχο και η Πηνελόπη τον Τηλέγονο…..
by Αντικλείδι , https://antikleidi.com
Συναφές:
Το τέλος του Οδυσσέα – Victor Auburtin
Μια ημέρα από τη ζωή ενός αρχαίου Αθηναίου και μιας Αθηναίας
ε καλά…τι άλλο θα μας πείτε ακόμη…
ντετεκτιβ στην Οδύσσεια …
ούτε εγώ το ήξερα πάντως!
ωραίο!
έπρεπε να το περιμένουμε απο τέτοιο “μούτρο” σαν τον Οδυσσέα!
σιγά μην καθόταν στ αυγά του! χα
ε καλά επόμενο!
Σκεφτείται ότι είσαι ο Οδυσσέας ,ένας άνθρωπος που “τα χει δει ” όλα στη ζωή του (τέρατα και γυναίκες… περιπέτειες και κινδύνους… ταξίδια στο απέραντο γαλάζιο και σ εξωτικά νησιά…)
είναι δυνατό να κάτσεις με την Πηνελόπη να σου πλέκει πασουμάκια, στα “αντα” της πλεον και προβληματική με τις ορμόνες της εμμηνόπαυσης? Και που? στην Ιθάκη ένα άγονο νησί και που πολλοί θα θέλουν να σε μαχαιρώσουν πισώπλατα (αφού σκότωσες ένα σωρό). Θα πεθάνεις απο πλήξη (ή βέλος!)
Κι αφού γύρισε-γύρισε ο τύπος στη θάλασσα, τις παραλίες και τα νησιά, σου λέει δεν “παίρνω τώρα και τα βουνα” να δω “τι παίζει” εκεί?
Η ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΝΑ ΤΟΥ ΠΛΕΚΕΙ ΠΑΣΟΥΜΑΚΙΑ ΚΑΙ ΟΛΑ Τ΄ ΑΛΛΑ,ΕΝΩ Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΚΜΑΙΟΣ ΚΑΙ ΝΕΟΤΑΤΟΣ ΓΙΑ ΝΕΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΛΑΓΚΑΔΙΑ?
η Κίρκη του κανε προφανώς διάφορα “κόλπα” (μαγικά?), άσε που είχε τη δυνατότητα να “μεταμορφώνεται” , οπότε δεν έπληττε και πάλι της έφυγε!
Φαντάσου η καημένη (?) η Πηνελόπη …τι να του προσφέρει ?
Ο άνδρας περνάει μια δεύτερη εφηβεία κοντά στα 50, μην το ξεχνάς!
Δυστυχώς ο άντρας ποτέ δεν περνάει την εφηβεία …
«Ελληνες, αεί παίδες εστέ» δεν είπε ο Πλάτων στον Τιμαίο?
μια χαρά παιδιά εξακολουθούμε να είμαστε! και μας αρέσει!
όλη η ζωή του ανθρώπου δεν είναι ένα διαρκές ταξίδι?
η αλληγορία του μύθου μήπως αυτό δεν καταδεικνύει άλλωστε?
Την Ιθάκη δεν πρέπει ίσως να την φτάνεις ποτέ, είναι το τέλος, ο στόχος. Μετά τι….?
μετά “πάμε γι αλλα” !! απλό
Όταν κατακτήσεις το στόχο πολλές φορές δεν σου φαίνεται ότι δεν ήταν τελικά αυτό που περίμενες?
Ή τέλος πάντων δεν ήταν τόσο μεγάλο και τρανό? Μήπως αντί να χαρείς … αισθάνεσαι ένα κενό & νοιώθεις ανικανοποίητος σαν τον Οδυσσέα?
Μήπως η «επένδυση » του είχε μεγαλύτερο κόστος απ΄ ότι όφελος (προσδοκία) και το αναμενόμενο αποτέλεσμα δεν ήρθε ποτέ?
Έχασε συντρόφους, φίλους, άφησε πίσω μια άλλη οικογένεια(νέα βλ. Τηλέγονος) και κυρίως εξάντλησε νιάτα σθένος και δύναμη…
Μήπως απλά ο Νόστος έχει μια γλυκύτητα & είναι μια κινητήρια δύναμη για να παλέψεις με τα στοιχειά της φύσης?
Σαν πας τον πηγαιμό για την Ιθάκη
Είσαι τόσο ηλίθιος
Που θα βρεθείς στην Θράκη
Ατάκα του αρκά (πουλί προς τον πατέρα)
Απανταχου εκπροσωποι, της παπαριάς, που εχετε όλοι άποψη, όταν προκειται για ιντριγκα σας πιανει ο οιστρος σας και αμολατε της παπαριες σας οπως θα αμολαγατε και τις κλανιες σας…..
Σας επεφτε βαρυς ολα αυτα τα χρονια ο ηρωισμος του Οδυσσεα και τωρα ειπατε να βλαλετε το αχτι σας, να δωσετε τα ρεστα σας, μολις μαθατε οτι παντρευτηκε μια αλλη γυναικα.
Ποσοι απο εμας τους καθιμενους στα γραφειακια μας μπροστα σ’ενα κομπιουτερακι δεν θα θελαμε να εχουμε ζησει εστω και το ενα χιλιοστο απο αυτα που εχει ζησει αυτος. Να δωσουμε τις μαχες του, να ζησουμε τις περιπετειες του, να γευτουμε τις ηδονες του…. να ΖΗΣΟΥΜΕ με ολη τη σημασια της λεξης.
Ομως εμεις οντας οι εκπροσωποι των ανεκπληρωτων προσδοκιων, των χαμενων ονειρων, της σωματικης και πνευματικης στερησης καθε ειδους, βρισκουμε καταφυγιο μεσα στην καλυβα της ιντριγκας και την κριτικης για να χωρεσουμε τον μικρο, αθλιο και αξιολυπητο εαυτο μας.
Αυτο το κρατος εχουμε γιατι αυτο το κρατος θελουμε και αυτο μας αξιζει. Γιατι αλλιως, πώς θα γκρινιάζαμε? πως θα ριχναμε τα φταιξιματα στους αλλους? πως θα θεωρουσαμε τους αλλους υπευθυνους για τη δικη μας μοιρα?
Ναι, και τωρα που το κρατος και οι κοινωνια εφτασαν στην απολυτη καταντια, νιωθουμε μέσα μας τη βαθια και ληθαργικη ικανοποιηση οτι δεν φταιξαμε εμεις γι’αυτο, αλλα οι αλλοι. Εμας απλως μας επιβληθηκε μια μοιρα που δεν μπορεσαμε να αλλαξουμε ποτε. Το μονο που ειμαστε ικανοι να κανουμε ειναι να βριζουμε και να κρινουμε. Και ολα αυτα απο τον καναπε μας, η απο το αθλιο κομπιουτερακι μας που εχει γινει η προεκταση του εαυτου.
Α ρε Οδυσσεα….γυρνα πισω αγορι μου….γυρνα να σκοτωσεις τους μνηστηρες της αθλιας μοιρας μας…Γιατι εμεις ειμαστε ανικανοι και αναξιοι να το πραξουμε.
[…] Το "άγνωστο" τέλος του Οδυσσέα. […]
Ας σκεφτούμε όμως και την αναλογία του Αη Λιά (του ελληνοποιημένου Προφήτη Ηλία ή ΕΛΙΓΙΑΧΟΥ). Που αναζήτησε παρομοίως (ως παλαιός ναυτικός) έναν τόπο όπου να μην ξέρουν εκεί οι άνθρωποι τι είναι το κουπί. Κι από τότε όλα τα εκκλησάκια του είναι στα κορφοβούνια.
Πόσες φορές οι μύθοι ανακυκλώνονται και μεταμορφώνονται για να μείνουν ζωντανοί…
Νομίζω πως μπερδεύουμε το καπρίτσιο με τη σωφροσύνη. Ο Οδυσσέας έχοντας φάει πολλά στραπάτσα, ήξερε πως δεν έχει νόημα να πηγαίνεις κόντρα στη μοίρα σου. Δοκίμασε να το κάνει στη ζωή του και το πλήρωσε. Έχοντας πάρει το χρησμό του Τειρεσία, ήξερε πως ακόμη και εάν δεν το επιθυμούσε, έπρεπε να τον ακολουθήσει.